Planowane zmiany w Ustawie prawo energetyczne – kancelaria omawia zmiany w obszarze warunków przyłączenia

Procedowana pod hasłem „uwolnienia warunków przyłączenia” nowelizacja prawa energetycznego diametralnie zmieni rynek OZE. Nie każdy deweloper projektów OZE ucieszy się jednak z nadchodzących zmian. Dodatkowego znaczenia w wyścigu nabierze czas realizacji inwestycji oraz posiadane zasoby finansowe. Analizując szerokie spektrum procedowanej nowelizacji Ustawy prawo energetyczne kancelaria AT LAW omawia kluczowy obszar warunków przyłączenia do sieci.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się niezwykle ważny projekt nowelizacji prawa energetycznego („Nowelizacja”). Jeżeli przyjęta przez sejm wersja ustawy choćby częściowo uwzględni zakres procedowanych zmian, będzie to oznaczało rewolucję dotyczącą uzyskiwania i kontynuowania ważności warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej,  stanowiącą kluczowy aspekt działalności inwestycyjnej nie tylko na rynku OZE, ale generalnie w zakresie planowania inwestycji przez wytwórców jak i odbiorców energii elektrycznej.

Skrócenie okresu ważności warunków przyłączenia

Okres ważności warunków przyłączenia miałby zostać skrócony z 2 lat do 1 roku. Jak wskazano w uzasadnieniu do Nowelizacji, zmiana w tym zakresie powinna pomóc w rozwiązaniu problemu tzw. „blokowania mocy przyłączeniowych” oraz przyspieszyć realizowanie inwestycji.

Zmiana w tym zakresie nie dotyczy warunków przyłączenia wydawanych dla morskich farm wiatrowych (zasady dotyczące wydawania wstępnych warunków przyłączenia oraz warunków przyłączenia dla MFW zostają bez zmian) oraz warunków przyłączenia wydawanych dla przyłączenia do sieci ciepłowniczej (nadal 2 lata).

Po analizie przepisów przejściowych nowelizowanej Ustawy prawo energetyczne kancelaria wyciąga wniosek, że nie odnoszą się one do terminu ważności warunków przyłączenia już wydanych, zatem należy uznać, że skrócony termin będzie dotyczył warunków przyłączenia wydanych po ewentualnym wejściu w życie Nowelizacji.

Wyższe opłaty, nowe opłaty.

Spośród wniosków z analizy zmienianej właśnie Ustawy prawo energetyczne kancelaria wskazuje między innymi na zwiększenie stawki dla zaliczki na opłatę za przyłączenie do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV. Dotychczasowa stawka 30 zł ma zostać zastąpiona stawką 60 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia.

Jednocześnie nowelizowane prawo energetyczne rozszerza katalog podmiotów obowiązanych do uiszczania zaliczki – z dotychczasowych: źródeł i magazynów energii – na: instalacje, urządzenia i sieci. W związku z tym wydaje się, że zaliczkowanie opłaty za przyłączenie ma stać się zasadą na sieciach wyższych niż 1 kV obejmującą również m.in. instalacje (urządzenia) odbiorcze, przy czym Nowelizacja wprost wyłącza z zakresu stosowania przepisu morskie elektrownie wiatrowe.

Przewiduje się także podniesienie maksymalnego progu zaliczki do kwoty 6.000.000 zł.

Nie mniej ważną rolę spełnią projektowane przepisy przejściowe, które nakładają obowiązek uzupełnienia zaliczki do nowych limitów. Taka sytuacja może wystąpić w następujących sytuacjach:

• jeżeli wnioskodawca otrzymał warunki przyłączenia, których ważność upływa nie wcześniej niż z upływem 6 miesięcy od dnia wejścia w życie Nowelizacji, ale nie zawarł umowy o przyłączenie do sieci,

• jeżeli przed dniem wejścia w życie Nowelizacji wniosek o określenie warunków przyłączenia został złożony, ale nie został rozpatrzony.

W takich przypadkach zaliczka miałaby zostać uzupełniona w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie Nowelizacji. Brak uzupełnienia zaliczki miałby skutkować istotnymi konsekwencjami dla wnioskodawcy tj. odpowiednio utratą ważności warunków przyłączenia albo pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.

W ramach istotnych zmian procedury uzyskiwania warunków przyłączenia, wynikających z nowelizowanej Ustawy prawo energetyczne kancelaria wskazuje na wprowadzenie również nowej opłaty za rozpatrzenie wniosku o określenie warunków przyłączenia. Opłata ta miałaby charakter bezzwrotny i wynosiłaby 1 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia, jednak nie więcej niż 100 000 zł.

W założeniu opłata ta miałaby dotyczyć wszystkich urządzeń, instalacji lub sieci (nie tylko źródeł OZE) przyłączanych bezpośrednio do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV, dla których z mocy ustawy sporządza się ekspertyzę wpływu na system elektroenergetyczny. W związku z tym opłata ta nie dotyczyłaby:

• przyłączanej jednostki wytwórczej o łącznej mocy zainstalowanej nie większej niż 2 MW lub

• przyłączanych urządzeń odbiorcy końcowego o łącznej mocy przyłączeniowej nie większej niż 5 MW, lub

• przyłączanego magazynu energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej nie większej niż 2 MW, lub

• przyłączanej jednostki wytwórczej, której część będzie stanowił magazyn energii elektrycznej, pod warunkiem że łączna moc zainstalowana tego magazynu i jednostki wytwórczej jest nie większa niż 2 MW, lub

• przyłączanej instalacji odbiorcy końcowego, której część będzie stanowił magazyn energii elektrycznej, pod warunkiem że łączna moc zainstalowana tego magazynu i moc przyłączeniowa instalacji odbiorcy końcowego jest nie większa niż 5 MW.

Analogicznie jak w przypadku uzupełnienia zaliczki, jeżeli przed dniem wejścia w życie Nowelizacji wniosek o określenie warunków przyłączenia został złożony, ale nie został rozpatrzony, wnioskodawca będzie zobowiązany do uiszczenia nowej opłaty w terminie 60 dni od wejścia w życie Nowelizacji pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

Nowy obowiązek zabezpieczenia finansowego na pełnym ryzyku dewelopera.

Analizując planowane zmiany w Ustawie prawo energetyczne kancelaria wskazuje na zmianę o ogromnym znaczeniu finansowym dla deweloperów, dotyczącą wprowadzenia obowiązku wniesienia przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV zabezpieczenia wykonania zobowiązań wynikających z warunków przyłączenia.

Zabezpieczenie byłoby uiszczane w następujący sposób:

• w wysokości 30 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia, w zakresie wartości mocy nieprzekraczającej 100 MW, oraz

• w wysokości 60 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia, w zakresie wartości mocy przekraczającej 100 MW.

Nowelizacja przewiduje też górny limit dla zabezpieczenia wynoszący 12.000.000 zł.

Zabezpieczenie będzie można wnieść w formie kaucji lub w formie gwaranci bankowej lub ubezpieczeniowej. Termin na wniesienie zabezpieczenia będzie wynosił 30 dni od dnia doręczenia warunków przyłączenia, pod rygorem utraty przez nie ważności.

Co do zasady, zabezpieczenie ma mieć charakter zwrotny (po spełnieniu warunków wskazanych w umowie przyłączeniowej). Warto jednak wskazać, że zabezpieczenie zostanie zatrzymane m.in. gdy wnioskodawca będzie chciał zrezygnować z wydanych warunków przyłączenia już po terminie 30 dni od ich doręczenia lub odmówi zawarcia umowy przyłączeniowej w okresie ważności warunków przyłączenia.

Istotne jest, że przepisy przejściowe nakładają w pewnych przypadkach obowiązek wniesienia zabezpieczenia dla podmiotów, które otrzymały warunki przyłączenia lub tylko złożyły wniosek przez dniem wejścia w życie Nowelizacji. W Nowelizacji wskazano następujące przypadki:

• jeżeli wnioskodawca otrzymał warunki przyłączenia, których ważność upływa nie wcześniej niż z upływem 6 miesięcy od dnia wejścia w życie Nowelizacji, ale nie zawarł umowy o przyłączenie – w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie Nowelizacji,

• jeżeli przed dniem wejścia w życie Nowelizacji złożono wniosek o określenie warunków przyłączenia i wniosek ten nie został rozpatrzony – w terminie 30 dni od dnia doręczenia warunków przyłączenia.

W przypadku braku wniesienia zabezpieczenia warunki przyłączenia traciłyby ważność.

Warto wskazać, że regulacja wynikająca z Nowelizacji miałaby dotyczyć też projektów morskich farm wiatrowych (dotychczasowe regulacje w tym zakresie zostałyby uchylone).

Rozszerzona wersja cable pooling

Analizując zmieniane prawo energetyczne kancelaria podkreśla planowane rozszerzenie formuły cable pooling (możliwości współdzielenia przyłącza elektroenergetycznego) na wszystkie rodzaje instalacji, w tym konwencjonalne oraz kogeneracyjne. Dotychczas formuła cable pooling była ograniczona tylko do źródeł OZE. Projektowana zmiana jest rozwiązaniem, które może znacząco zwiększyć efektywność wykorzystania sieci oraz poprawić zarządzanie mocą przyłączeniową.

Kwestie proceduralne

Nowelizacja prawa energetycznego zobowiązuje operatora do potwierdzenia kompletności złożonego wniosku o wydanie warunków przyłączenia lub przekazania informacji o zidentyfikowanych brakach lub wadach wniosku. Operator będzie zobowiązany do realizacji tego obowiązku w terminie 60 dni od dnia doręczenia wniosku o wydanie warunków przyłączenia. Obowiązek ten ma znaleźć zastosowanie do następujących wnioskodawców:

• zaliczonego do III lub VI grupy przyłączeniowej – dla obiektu przyłączanego do sieci o napięciu wyższym niż 1 kV wyposażonego w źródło lub magazyn energii elektrycznej,

• zaliczonego do I lub II grupy przyłączeniowej,

• przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej biogazowni rolniczej o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 2 MW, spełniającej warunki określone w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz.U. poz. 1597).

Powyższa zmiana z pewnością przyczyniłaby się do usprawnienia procedury wydawania warunków przyłączenia, a w szczególności z punktu widzenia inwestorów, którzy aktualnie często dostają wezwania od operatorów tuż przed końcem terminu na wydanie warunków przyłączenia.

Termin na wniosek o rozstrzygnięcie sporu przez Prezesa URE

W ramach analizy nowelizacji Ustawy Prawo energetyczne kancelaria identyfikuje także zamianę proceduralną, którą można nazwać przełomową, a mianowicie wprowadzenie terminu dla wnioskodawcy na złożenie wniosku do Prezesa URE o rozstrzygnięcie sporu w przypadku odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej o napięciu wyższym od 1kV z przyczyn technicznych lub ekonomicznych. Termin ten miałby wynosić 6 miesięcy od dnia doręczenia informacji o odmowie określenia warunków przyłączenia. Przełomowy charakter tej regulacji wynika z faktu, że dotychczas termin taki w ogóle nie funkcjonował, a zatem istniała dość wygodna możliwość wszczynania procedury przez Prezesem URE w bardzo odległym czasie od momentu odmowy określenia warunków przyłączenia przez operatora. Nowa regulacja ogranicza w pewnym zakresie działania inwestorów, ale z drugiej strony może przyczynić się też do zwiększenia dynamiki podejmowania decyzji biznesowych, i ostatecznie do usprawnienia funkcjonowania systemu wydawania warunków przyłączenia.

Aukcje uwolnionych mocy przyłączeniowych

Nowelizacja tworzy też nowy sposób redystrybucji mocy przyłączeniowych dla rozwiązanych umów przyłączeniowych w formule aukcji.

Przedmiotem aukcji stanie się możliwość zawarcia umowy o przyłączenie obejmującej przyłączenie na takich samych zasadach jak instalacja objęta umową rozwiązaną w rezultacie zastosowania opisanych wyżej, nowych regulacji prawa energetycznego. W szczególności, aukcję można wygrać jedynie dla instalacji takiego samego rodzaju i o takich samych mocach przyłączeniowych odpowiednio w kierunku poboru lub wprowadzania energii elektrycznej, lecz bez konieczności zachowania takiego samego rodzaju zastosowanych urządzeń.

Koniec z brakiem transparentności

W zakresie procedur oraz ich transparentności Nowelizacja przewiduje ponadto:

• zobowiązanie operatorów systemów elektroenergetycznych do stworzenia możliwości składania wniosków o przyłączenie i rozpatrywania wniosków w procesie w pełni elektronicznym (z pewnymi wyjątkami);

• zobowiązanie operatorów do tworzenia dostępnych publicznie platform informacyjnych, w których znalazłyby się m.in. informacje o dostępnych mocach przyłączeniowych, złożonych wnioskach o określenie warunków przyłączenia, statusie rozpatrywania wniosku, czy o odrzuconych wnioskach o przyłączenie wraz z uzasadnieniem odrzucenia.

Michał Łysakowski, Paweł Zajkowski

Partnerzy w AT LAW Łysakowski Zajkowski Radcowie Prawni sp.p.

AT LAW – od 15 lat świadczymy usługi prawne na gruncie prawa energetycznego i odnawialnych źródeł energii. Kompleksowo doradzamy w zakresie rozwijania projektów OZE, od etapu greenfield do etapu sprzedaży energii z OZE.

Powyższy obszar praktyki to nie tylko prawo energetyczne – kancelaria doradza w ramach procedur środowiskowych, planistycznych, uzyskiwania warunków przyłączenia, koncesji dla wszelkiego typu projektów energetycznych, tj. farm wiatrowych, fotowoltaicznych, magazynów energii projektów hybrydowych oraz kogeneracyjnych. Wspieramy klientów w procesach inwestycyjnych, due diligence oraz w negocjacji umów dotyczących przyłączeń, przesyłu, dystrybucji i obrotu energią. Podejmujemy się analizy nowatorskich rozwiązań prawnych i biznesowych, łączących różne źródła wytwórcze energii oraz różnorodne instytucje prawa energetycznego i OZE, takie jak projekty hybrydowe, linie bezpośrednie, agregację źródeł, CPPA, klastry i spółdzielnie energetyczne, usługi elastyczności, prosumentów wirtualnych. Od lat doradzamy także największym deweloperom OZE na rynku w Polsce, jak i mniejszym przedsiębiorcom wchodzącym na ten rynek lub realizującym projekty źródeł wytwórczych na własne potrzeby.

W ramach praktyki prawo energetyczne kancelaria oferuje klientom nie tylko wiedzę, ale także doświadczenie i zaangażowanie w każdą prowadzoną sprawę.

Więcej o obszarze praktyki prawo energetyczne kancelarii At LAW znajdą Państwo pod tym linkiem.

Słowa kluczowe:

prawo energetyczne, kancelaria prawo energetyczne, prawnik prawo energetyczne, doradztwo prawne energetyka, radca prawny energetyka, odnawialne źródła energii, OZE, kancelaria OZE, prawo energetyczne kancelaria, warunki przyłączenia kancelaria, rynek bilansujący, usługi bilansujące, usługi elastyczności, agregatorzy energii, agregacja źródeł wytwórczych.